Son dönemlerde sıklıkla çeşitli ülkelerin merkez bankalarının dijital para birimi piyasaya sürmek ile ilgili attıkları adımlara şahit oluyoruz. Hatta merkez bankalarının attığı ya da atmayı planladığı bu adımlar sayesinde literatüre merkez bankası dijital para birimi yani kısaca CBDC olarak tanıdığımız bir terim girdi. Peki, merkez bankaları dijital para birimi piyasaya sürmeyi gerçekten düşünüyor mu? Yoksa sadece söylentilerle blöf mü yapıyorlar? Eğer merkez bankaları dijital para birimi çıkarırsa bu orjinal kripto para birimlerini nasıl etkiler?
Merkez Bankası Kripto Para
Öncelikle merkez bankalarının piyasaya süreceği dijital para birimlerinin kripto para birimlerinin asıl amaçları ile uzaktan yakından ilgisi olmayacağını belirtmek isterim. Çünkü Bitcoin ortaya çıktığında özellikle üçüncü tarafları ortadan kaldırmayı, kişiden kişiye işlemleri mümkün kılmayı ve paranın özgürlüğünü hedefleyen bir kripto para birimi olarak tanıtıldı.
Ancak merkez bankası dijital para biriminin banknotlardan tek farkı “dijital” olmaları olacak. Para birimi yine hükümetler ve merkez bankaları tarafından yönetilecek, yine üçüncü taraflar işin içinde olacak ve hedeflenen özgürlüğün tam tersi gerçekleşecek.
Merkez Bankası Dijital Para
Ben şahsen bu özgürlük konusuna özellikle değinmek istiyorum. Çünkü örneğin, şu anda Çin’in üzerinden çalıştığı CBDC, kişilerin özgürlüğünü arttırmak yerine azaltacak bir girişim olacak. Çünkü Çin zaten son dönemlerde attığı adımlarla vatandaşlarının her adımından haberdar olmaya çalışıyor. Ayrıca koyduğu güvenlik duvarları sebebiyle insanlar aslında özgür olması gereken internet alanında bile kısıtlamalarla karşılaşıyor.
Dolayısıyla Çin’in piyasaya sürmeyi planladığı dijital yuan aslında hükümete çok ciddi bir veri kaynağı sağlama potansiyeline sahip. Yani, “saat kaçta nereden ne aldınız, kime ne kadar para gönderdiniz ya da kim size ne zaman ne kadar para yolladı” gibi soruların tüm cevapları hükümetin elinde olacak… Dolayısıyla bu durum kripto para birimlerinin ortaya çıkış amacının tam tersine hizmet etmiş olacak.
Dijital Para Merkez Bankası
Şu şekilde düşünen kişilerle hemfikirim: Merkez bankası dijital para birimleri kripto para benimsenmesini hızlandırabilir. Ancak ben benimsenmenin hızlanmasındansa, kripto para birimlerinin amaçlarına uygun şekilde yavaş benimsenme oranı ile ilerlemesini tercih ederim. Çünkü sadece işlemlerin hızlanması ve maliyetlerin düşmesi amacıyla piyasaya sürülecek olan CBDC’lerin kripto para birimlerini asıl amacından saptırmasını istemem.
Özellikle yaşadığımız dönemde özgürlüğün ne kadar önemli ve değerli olduğunu her gün daha fazla idrak eden biri olarak yavaş yavaş, özgür adımlarla ve devrim niteliğindeki kripto para birimlerini amaçlarından saptırmadan ilerleyen bir benimsenmeyi; hızlıca, hükümet baskısı altında ve yine hükümet tarafından kontrol edilebilecek bir benimsenmeye tercih ederim…
Ne demiş atalarımız: Geç olsun güç olmasın…
Türk Dijital Para Birimi Var Mı?
Bitcoin’den sonra dünyanın çeşitli yerlerinden binlerce kripto para ortaya çıktı. Son yıllarda ise Türkiye’de de kripto para projelerinin geliştirildiğini görüyoruz. Bunların en son örneğinin ise BiLira olduğunu ifade edebiliriz.
Milli Kripto Para Var Mı?
Dünyada birçok ülke merkez bankası dijital para birimi çıkarma konusunda çalışmalar yürütüyor. Türkiye de bu konuda çalışmalar yürüten ülkeler arasında yer alıyor.
Dijital Para Nedir?
Dijital para, en basit haliyle kağıt ya da madeni paranın dijital dünyadaki hali olarak tanımlanabilir. En tanınan ve en büyük dijital para biriminin ise Bitcoin olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz.