Genel itibariyle yatırımcılar, piyasada bir yükseliş hareketi başladığında en alt seviyeden yatırım yapmak istedikleri varlığı alıp, sonrasında bir süre o varlığın fiyatının yükselmesini bekleyip ardından da fiyat düşmeye başladığında en yüksek ellerindeki varlığı satmak istiyor. Örneğin; Bitcoin fiyatı 5.000 dolar seviyesinden 5.500 dolar seviyesine yükseldiyse ve ortam da uygunsa yatırımcılar hemen satın alma işlemi yapıyor. Çünkü fiyat daha fazla yükselmeden yatırım yapmak istiyorlar. Sonrasında fiyat 8.000 dolara ulaşıp, biraz düşüş sinyalleri vermeye başladığında da ellerindeki Bitcoin’i satarak kara geçmiş oluyorlar. Dolayısıyla yatırımcılar fiyat hareketliliğini avantaja çevirmiş oluyor.
Fiyat Hareketliliği
Fiyat hareketleri; ekonomik gerilimler, siyasi anlaşmazlıklar, jeopolitik durumlar ve yatırımcı hissiyatı gibi sebeplerle hem geleneksel piyasalarda hem kripto para piyasalarında sürekli karşılaşılan durumlar olarak karşımıza çıkıyor. Bu tip durumlar oluştuğunda insanlar “güvenli liman” varlıklarına yönelir ve piyasa doğal olarak artış eğilimine girer. Son zamanlarda İran ve Amerika arasında yaşanan gerilimler, Amerika’daki ekonomik durumun kötüye gitmesi ve Koronavirüs gibi sebeplerle Bitcoin ve kripto para birimlerinde güzel artış ivmelerinin yakalandığına şahit olduk. Bunlar piyasanın vereceği normal tepkiler olarak tanımlanıyor…
Pump ve Dump
Ancak bazen piyasalarda pump ve dump hareketleri yapılıyor. Bu hareketler bazıları tarafından “dolandırıcılık” faaliyetleri olarak nitelendiriliyor. Pump ve dump hareketleri wikipedia’da, “ucuza satın alınan varlıkları daha yüksek bir fiyata satmak için sahte ve yanıltıcı olumlu beyanlarla fiyatların yapay olarak şişirilmesini içeren bir menkul kıymet dolandırıcılık biçimidir” şeklinde tanımlanıyor.
Pump ve dump hareketleri, piyasada oluşan normal volatiliteden farklı olarak belli bir kesimin özellikler fiyatı yükselttiği ve sonrasında özellikle fiyatı düşürdüğü hareketlerdir. Aslında iki durumda da fiyat hareketlerinden kar elde etmek amaçlanır. Ancak biri doğal koşullarda gerçekleşirken diğeri için yapay bir ortam yaratılır. Bununla beraber bu durumun yalnızca kripto para piyasalarında olmadığını geleneksel piyasalarda da sıklıkla görüldüğünü belirtmek isterim.
Aslında doğru strateji uygulandığında, gerekli araştırmalar yapıldığında ve uzman tavsiyeleri takip edildiğinde genel itibariyle fiyat hareketliliklerini yakalamak yatırımcı için çok da zor bir durum değil. Ancak pump ve dump hareketleri herhangi bir nedene ve teknik göstergeye bağlı olmadan kişiler ya da kurumlar tarafından yapıldığı için beklenmedik bir şekilde artış ya da düşüş yaşanır. Dolayısıyla teknik göstergelere ve siyasi durumlara bağlı olan yükselmeler takip edilerek onlara göre yatırım yapılabilirken pump ve dump hareketlerinde yalnızca bu hareketten haberdar olanlar yatırım yapacağı için genel piyasa bu durumdan faydalanamıyor.